of “Reason and the structure of Davidson’s ‘Desire-Belief-Model’ ” by Henk bij de Weg In the present discussion in the analytic theory of action, broadly two models for the explanation or justification of actions can be distinguished: the internalist and the externalist model. Against this background, I discuss Davidson’s version of the internalist Desire-Belief Model . First, I show that what Davidson calls “pro attitude” has two distinct meanings. An implication of this is that Davidson’s DBM actually comprises two (...) different models: the “classical” DBM and a model that has an extra premise, the “nonclassical” model. However, from another point of view one can say that the classical DBM is the nonclassical model in which a premise is missing. In order to determine which viewpoint is correct, I introduce Schütz’s distinction between “because-motives” and “in-order-to-motives”. With the help of this distinction, I can show that the classical DBM is an incomplete version of the nonclassical model. Besides of the premise that refers to the agent’s pro attitude, we need this extra premise in order to refer to the occasion as experienced by the agent that makes him or her act. Only then can we fully explain or justify an action. (shrink)

Most philosophers in the analytical philosophy answer the question what personal identity is in psychological terms. Arguments for substantiating this view are mainly based on thought experiments of brain transfer cases and the like in which persons change brains. However, in these thought experiments the remaining part of the body plays only a passive part. In this paper I argue that the psychological approach of personal identity cannot be maintained, if the whole body is actively involved in the analysis, and (...) that the body is an intrinsic part of what I am as a person. (shrink)

One of the currently most discussed themes in the philosophy of action is whether there is some kind of collective intention that explains what groups do independent of what the indi-viduals who make up the group intend and do. One of the main obstacles to solve this prob-lem is that on the one hand collective intentionality is no simple summation, aggregate, or dis-tributive pattern of individual intentionality (the Irreducibility Claim), while on the other hand collective intentionality is in the heads (...) of the participating individuals, so to speak, and so it is owned by each of the separate individuals who make up the group (the Individual Ownership Claim). The claims are contradictory and until now no satisfactory solution how to reconcile them has been found. In this article I argue that the constitution view, like the one developed by Lynne R. Baker, can provide a way to sidestep the contradiction. Just as a statue as such is constituted by the marble it is made of but has characteristics that are different from the mar-ble (a statue has a head and legs, while the marble hasn’t; while the marble is stony and the statue as such isn’t), I argue that a group is constituted by its members and that a group on the one hand and its members on the other hand have different characteristics. This is possible be-cause group and members are on different levels. Then there is no longer a contradiction be-tween the Irreducibility Claim and the Individual Ownership Claim, for the former claim con-cerns the group level and the latter claim concerns the level of the group members. This ex-plains that a group can have intentions that are no simple summation, aggregate, or distributive patterns of the intentions of its members and that group intentions can be different from if not contradictory to what the individual members taken together intend. (shrink)

In his work on reasons Dretske argues that reasons are only worthwhile for having them if they are causally relevant for explaining behaviour, which he elaborates in his representational theory of explanation. The author argues against this view by showing that there are reasons that are relevant for explaining behaviour but not causally relevant. He gives a linguistic foundation of his argumentation and shows that Dretske’s representational theory cannot explain human actions because man does not only perceive things that have (...) already meaning but also assigns meanings to what (s)he perceives and that therefore reasons are fundamentally different from causes. (shrink)

In consciousness studies, the first-person perspective, seen as a way to approach consciousness, is often seen as nothing but a variant of the third-person perspective. One of the most important advocates of this view is Dennett. However, as I show in critical interaction with Dennett’s view, the first-person perspective and the third-person perspective are different ways of asking questions about themes. What these questions are is determined by the purposes that we have when we ask them. Since our purposes are (...) different according to the perspective we take, each perspective has a set of leading questions of its own. This makes that the first-person perspective is an approach of consciousness that is substantially different from the third-person perspective, and that one cannot be reduced to the other. These perspectives are independent, although complementary approaches of the mind. (shrink)

One of the most discussed articles in the theory of knowledge is Edmund Gettier’s article “Is Justified True Belief Knowledge?”, published in 1963. In this article Gettier undermined the view that knowledge is justified true belief. I think that Gettier’s analysis has consequences not only for the question what knowledge is but also for our idea of truth. In this paper I argue that an analysis in the sense of Gettier shows that a statement can be both true and not (...) true at the same time. (shrink)

People often do things together and form groups in order to get things done that they cannot do alone. In short they form a collectivity of some kind or a group, for short. But if we consider a group on the one hand and the persons that constitute the group on the other hand, how does it happen that these persons work together and finish a common task with a common goal? In the philosophy of action this problem is often (...) solved by saying that there is a kind of collective intention that the group members have in mind and that guides their actions. Does such a collective intention really exist? In this article I’ll show that the answer is “no”. In order to substantiate my view I’ll discuss the approaches of Bratman, Gilbert and Searle on collective intention. I’ll put forward four kinds of criticism that undermine the idea of collective intention. They apply mainly to Bratman and Gilbert. First, it is basically difficult to mark off smaller groups from bigger unities. Second, most groups change in membership composition over time. Third, as a rule, on the one hand groups are internally structured and on the other hand they belong to a larger structure. It makes that generally it cannot be a collective intention that moves the actions of the members of a group. Fourth, conversely, most individual actions cannot be performed without the existence of a wider context of agents who support these actions and make them possible. My critique on Searle mainly involves that in his approach his idea of collective intention is superfluous and that he is not radical enough in his idea that collective action is based on coordinated individual intentions and actions. However, it is a good starting point for showing how collective action actually functions, especially when combined with Giddens’s structuration theory. Every agent in a group executes his or her own individual intentions, relying on what the group offers to this agent and asks from him or her. In this way individual actions of the members of a group are coordinated and it makes that the group can function and that its goals can be performed. And in this way the group is produced and reproduced by fitting individual actions together. An individual agent who belongs to a group only needs to know what s/he wants and what s/he has to do in the group, even if s/he has no knowledge of the intentions and commitments of the other members. Then he or she can do things together with others in a group without supposing that there is something like a collective intention. (shrink)

Review of Henk de Regt's "Understanding Scientific Understanding".

In this article I propose to understand inertia in art as a “disposition to meaning”. I compare inertia in art with that of a face of a person recently deceased. To acquaintances, i.e. to family and friends, it holds a promise of memories (of the deceased); to all the others the corpse offers the possibility of a projection of meanings. Art is made of plain, or extra-ordinary stuff, which is turned into artistic material. The artist is to bring the inert (...) potency of stuff to artistic life, and to turn it into something that is expressive. If she is successful, then the work will offer its audience a concentrated, absorbing experience. Art is autonomous in that the aimed for experience is morally neutral. In the view of many contemporary artists, such experiences fail art’s deeper significance: absorbing experiences are, simply, too easy. If artists want to really move the audience (to emotion), or so they feel, they should also move the audience into action. Wanting to achieve this is not just difficult; it is a paradox. (shrink)

Menschenrechtsverletzungen aufgrund sexueller Orientierung und Geschlechtsidentität (SOGI) wurden auf internationaler Ebene lange Zeit kaum zur Kenntnis genommen. Doch seit einigen Jahren wird dem Thema in den Vereinten Nationen breiterer Raum eingeräumt. Die Yogyakarta-Prinzipien und eine Studie des Amtes des Hohen Kommissars für Menschenrechte stellen nur die ersten Schritte auf dem Weg zu einem umfassenderen Schutzansatz dar. Er muss gegen den Widerstand vieler Staaten weiterverfolgt werden.

Dankzij nieuwe reproductieve technologieën worden de keuzemogelijkheden van wensouders steeds vergroot. Echter, bij deze toegenomen maakbaarheid stuiten we ook op een onvermogen om onze ervaringen aan te passen aan het veranderende culturele en morele landschap, vooral met betrekking tot de waarde van de genetische connectie. In deze bijdrage wil ik stilstaan bij zulke ‘weerbarstige ervaringen’ en de implicaties ervan voor het beleid en de ethiek van ouderschap.

Two criteria are proposed for characterizing the diverse and not yet perspicous relations between nanotechnology und nature. They assume a concept or nature as that which is not made by human action. One of the criteria endorses a distinction between natural and artificial objects in nanotechnology: the other allows for a discussion of the potential nanotechnological modification of nature. Insofar as current trends may be taken as indicative of future development, nanotechnology might increasingly use the model of nature as a (...) point of orientation, while many of its products will continue to be clearly distinguished from nature. (shrink)

Proceedings of Philosophical Festival Drift 2014. Theme: Under Influence. Includes lectures by Katrien Schaubroeck, Philippe Descola, Markus Gabriel, Ray Brassier, Francesco Berto, Henk Oosterling, and Tomáš Sedlácek (among others). Lectures are in Dutch or English.

Wissen wir, wer oder was unseren Lebensgang bestimmt? Wissen wir überhaupt, was in uns und ausserhalb von uns abläuft? Das einzig Gewisse ist unser Tod, doch was hilft die Gewissheit unseres Todes, wenn ungewiss bleibt, wann er kommt? Unsere Bedürfnisse kennen wir, aber wo sind die Grenzen der Befriedigung? Wenn unsicher geworden ist, wer oder was das bestimmt, was faktisch geschieht, wenn die Welt uns körperlich und seelisch bedrängt und die einzige Gewissheit in der Zukunft unser Tod ist, wenn uns (...) unsere Bedürfnisse und die Grenzen ihrer Befriedigung unklar geworden sind, dann hilft nichts mehr als das Nachdenken – das Nachdenken über unsere Natur und ihren Platz in der Welt, über die Hierarchie unserer Bedürfnisse, darüber, wie wir das Gelingen unseres Lebens mit Vernunft und Gerechtigkeit in Einklang bringen. Kurz, es hilft nichts als der Epikureismus. ********** Do we know who or what determines the course of our lives? Do we even know what is going on inside and outside of us? The only certain thing is our death, but what good is the certainty of our death if it remains uncertain when it will come? We know our needs, but where are the limits to their fulfilment? When it has become uncertain who or what determines what actually happens, when the world oppresses us physically and emotionally and the only certainty in the future is our death, when our needs and the limits of their fulfilment have become unclear to us, then nothing helps more than reflection - reflection on our nature and its place in the world, thinking about the hierarchy of our needs, about how we can harmonise the success of our lives with reason and justice. In short, nothing helps but Epicureanism. (shrink)

Geheel in lijn met de rest van Europa-denk bijvoorbeeld aan de toegenomen populariteit van de radicaal-rechtse Zweden-Democraten (Sverigedemokraterna) en de verkiezing van de eerste naoorlogse radicaal-rechtse premier van Italië, Giorgia Meloni-maakt postpandemisch België een politieke draai naar (radicaal) rechts. Deze wending is vooral merkbaar in Vlaanderen: Uit een krantenpeiling van december 2022 blijkt dat 25,5 procent van de Vlamingen bij de volgende verkiezingen van plan is om op het Vlaams Belang te stemmen, die op de voet gevolgd worden door de (...) N-VA met zo'n 22 procent van de stemmen. Bijna de helft van de Vlaamse kiezers heeft dus een voorkeur voor een Vlaams-nationalistische regering, wat de federale coalitiebesprekingen en de politieke toekomst van België in 2024 wel eens negatief zou kunnen beïnvloeden. N-VA-voorzitter Bart De Wever verklaarde onlangs bovendien te willen samenwerken met het Vlaams Belang, op voorwaarde dat de partij zich zou ontdoen van haar meest radicale vertegenwoordigers. Dit alles betekent dat het zogenoemde cordon sanitaire-akkoord uit 1989-bedoeld om antidemocratische partijen uit politieke coalitiebesprekingen te weren-binnenkort wel eens zou kunnen sneuvelen. (shrink)

In deze bijdrage wordt een lans gebroken voor een groter aandeel van de zintuiglijkheid bij de kennisverwerving in het algemeen. Er wordt daarbij in grote mate ingespeeld op de mogelijkheden van de moderne technologie en van de ICT-toepassingen in het bijzonder. Deze maken het immers mogelijk om op interactieve wijze met de werkelijkheid om te gaan op een manier die afwijkt van de overwegend digitale modus van de traditionele kennisoverdracht. Het is een uitdagende evolutie, die grote gevolgen heeft voor de (...) invulling van het onderwijs. De analoge modus heeft echter ook haar rechten, omdat ze heel wat rijker is dan het beperkte begrippenkader dat vaak op een bijna totalitaire wijze op de werkelijkheid wordt losgelaten. We willen daarom graag aansluiten bij de moderne opvatting over een leerling als een lerend en adaptief systeem. Centraal in deze opvatting staat de interactie met de werkelijkheid en de mogelijkheid om hierbij gebruik te maken van “tools” en “interfaces”. De tools hebben zowel betrekking op de waarneming als op de actie, en er zijn ook cognitieve tools. Het gebruik van computertechnologie maakt het verder mogelijk om ook op het vlak van de interfaces heel sterk in te grijpen. -/- . (shrink)

The present essay is the first part of an analysis regarding aspects of Aristotle’s ontology. Aristotle’s ontology is, in my opinion, a formal ontology that examines the fundamental structures of reality and that investigates the features belonging to entities such as substance, quantity, quality, universals. Aristotle’s ontology investigates, moreover, the reciprocal relations existing between these entities. Aristotle’s interpretation of universals is not, in my opinion, a nominalist interpretation of universals: I do not think Aristotle regards universals as being only mental (...) entities. Aristotle, rather, aims at the differentiation between the realms of reality to which individuals and universals belong. In this part of my investigation, I first expose my interpretation of the fundaments of Aristotle’s ontology. Thereafter, I concentrate my attention on chapter Metaphysics Zeta 13: I comment on Aristotle’s investigation regarding the ontological features belonging to the universal qua universal and to the substance qua substance. I analyse the ontological laws that Aristotle finds about universal and substance: substance and universals are considered by Aristotle as mutually incompatible entities. The analysis shows that a false interpretation of the features of the universals endangers the whole ontology. Moreover, the Third-Man-Regress, which is one of the consequences of the misunderstanding of the position of universals in the reality, is regarded as the key to the interpretation of one of Aristotle’s aims: Aristotle aims at the foundation of a typological ontology putting individual entities and universal entities on different levels of reality. The danger of the Third-Man-Regress is avoided through the introduction of a new ontology, that is, through the introduction of the typological ontology of the entities. (shrink)

The outline and introduction to my dissertation addresses the problem of the crisis between the human and natural sciences and the way in which Plato, by introducing the soul, as mediator between the two, provides us with solutions. The dissertation is divided into three chapters: the cosmos, the state or polis and the individual knower, which are each divided into three topics, the body, the soul and the mind, which represent the material cause, the efficient cause and the formal cause, (...) leaving out the final cause and which in modern terminology translate into: the philosophy of science, political theory or ethics and epistemology or the philosophy of mind. (shrink)

-/- Shitstorms, Hate Speech oder virale Videos, die zum Klicken, Liken, Teilen bewegen: Die vernetzte Gesellschaft ist von Affekten getrieben und bringt selbst ganz neue Affekte hervor. -/- Die Beiträge des Bandes nehmen die medientechnologischen Entwicklungen unserer Zeit in den Blick und untersuchen sie aus der Perspektive einer kritischen Affekt- und Sozialphilosophie. Sie zeigen: Soziale Medien und digitale Plattformen sind nicht nur Räume des Austauschs, sie erschaffen Affektökonomien – und darin liegt auch ihre Macht. Indem sie neue Formen des sozialen (...) Umgangs stiften und bestimmen, wie wir kommunizieren, verschieben sie auch die politische Topographie. -/- Mit einem Beitrag von Antonio Negri. (shrink)

The Schlegel’s aesthetic theory, which he named the “new mythology”, was most exhaustively formulated in “Talk on Mythology”. In the beginning of the paper, the author analyses complex relations between the social movement of the French Revolution and Schlegel’s aesthetic views. The relations evolve from philosophical and historical to mythological interpretation. The wrecking and innovative attitude of the Revolution time is of Dionysian nature. The Dionysian motive should find an aesthetic realization in the metaphoric and innovative language of poetry. Whatever (...) is magical, is for Schlegel most poetic. In the final part of the article, the author shows the conflict existing between the art and its theory exemplified with selected authors. (shrink)

Robert Musil należy do grona wybitnych pisarzy, którzy zrezygnowali z kariery naukowej na rzecz pisarstwa. Właśnie w twórczości literackiej dostrzegał Musil możliwość wyrażenia tych stanów świadomości, które przekraczają zwykły racjonalizm. Droga, którą podąża Ulrich - główna postać Człowieka bez właściwości - prowadzi poprzez różne płaszczyzny możliwości poznawczych człowieka, które pozwalają ułożyć się w formę hierarchicznego spektrum. Z literaturoznawczego punktu widzenia są to trzy paradygmaty poznawcze o kluczowym znaczeniu dla dzieła pisarza. Pierwszy to paradygmat odzwierciedlenia o charakterze empiryczno-sensorycznym służący wielu pożytecznym (...) celom, jednak mający poważne ograniczenia. Drugi zawiera świadomość, uczucia, nadzieje, lęki itp. W przeciwieństwie do pierwszego, którego właściwością jest monolog, jest paradygmatem realizującym się poprzez dialog. Kluczem do aspektów tej płaszczyzny jest hermeneutyka. Trzeci paradygmat to paradygmat transpersonalnej tożsamości. Płaszczyzna ta jest „niedualistyczna”, co można interpretować jako przekraczanie dychotomii podmiotu i przedmiotu. Dla mistycznych mędrców i filozofów jest to świadomość bezpośrednia i pozajęzykowa. Między tymi poziomami nie ma sprzeczności, odzwierciedlają one zupełnie realne różnice pomiędzy poziomami spektrum świadomości. Realizacja koncepcji „wewnętrznego człowieka” nie dokonuje się samoistnie i bez trudu. Regresywnym aspektem „innego stanu" są preracjonalne tendencje i impulsy. Ponieważ i one leżą poza możliwościami logicznej interpretacji, często mylone są z. progresywnymi tendencjami transracjonalnymi. Autor artykułu używa dla rozróżnienia tych dwóch aspektów Musilowskiego „innego stanu” terminów pozytywnej i negatywnej kontyngencji. (shrink)

In wisselende mate van virtuositeit beheersen wij drie talen: de taal van de beelden, de taal van de woorden en de taal van de getallen. In wetenschappelijk onderzoek tekent zich echter een onmiskenbaar verlangen af om beelden door woorden en, uiteindelijk, door getallen te vervangen. Vigerende beeldvorming en gevestigde wereldbeelden moeten plaats maken voor geijkte termen en voor cijfers en symbolen (aanduidingen van getallen), Daarin berust de arbeid die wetenschap verricht. Paradoxalerwijze echter heeft juist ook wetenschap behoefte aan inspirerende en (...) oriënterende beelden. Juist wetenschappers blijken door de eeuwen heen bijzonder creatieve leveranciers van krachtig en invloedrijk beeldmateriaal. Beelden die aanvankelijk uit het wetenschappelijke vertoog worden verdrongen, doen (gerevitaliseerd en gezuiverd) vroeg of laat weer van zich spreken. Deze studie onderzoekt de fundamentele beelden (archetypen) die de wil tot weten (de cupido sciendi) door de eeuwen heen structureerden. Van het antieke beeld van het universum als een serie concentrische sferen (bollen) via de monsterbeelden van de moderne levenswetenschappen (zoals de gigantische gedrochten van het fossielenonderzoek of de minuscule monstertjes van de virologie) tot en met de hardnekkige gedachte dat we aan de vooravond staan van een door onszelf bewerkstelligde catastrofe, een beeld dat zich in de loop van de geschiedenis telkens weer aan nieuwe vormen van collectieve bezorgdheid weet te hechten: van Zondvloed en atoomoorlog via millenniumwisseling tot en met klimaatverandering. Dergelijke beelden moeten kritisch worden benaderd, ze kunnen de werkelijkheid vertekenen en verhullen, maar ons ook op risico’s attenderen. Zo zullen laboratoriumonderzoekers bij tijd en wijle daadwerkelijk monsters in de wereld zetten, die domesticatie en inburgering vergen, terwijl mondiale rampen bij tijd en wijle harde werkelijkheid worden. (shrink)

Worin besteht Mills Argument für den Utilitarismus? Im psychologischen Teil des Arguments plädiert Mill für eine aggregierte Beschreibung unserer hedonistischen Werte ("Das allgemeine Glück ist ein Gut für die Gesamtheit aller Personen"). Von hier aus steuert er im normativen Teil des Arguments auf eine aggregierte Bewertung zu ("Das allgemeine Glück ist ein Gut"). Mills Übergang von Beschreibung zu Wertung beruht auf zwei versteckten Annahmen: Die erste sagt (gegen den Nihilisten), dass es Werte gibt; die zweite sagt (gegen Wert-Metaphysiker), dass die (...) Antwort auf die Frage nach Werten nicht völlig unabhängig von dem sein kann, was wir alle de facto für wert erachten. Diese beiden Voraussetzungen scheinen keine inhaltlichen Aussagen zur Moral zu enthalten. Doch wer sie teilt, wird von Mills Argument überraschend weit in die Gefilde der Moral getrieben. Sein Argument ist besser, als die meisten Interpreten glauben. (shrink)

Internationale markten zijn de afgelopen decennia sterk mondiaal ontwikkeld en veel bedrijven zijn in deze geglobaliseerde context uitgegroeid tot belangrijke, quasi-politieke spelers. Deze stormachtige economische ontwikkelingen bieden kansen en welvaart aan velen, maar kennen echter ook schaduwzijden, van milieubelasting tot belastingontwijking. In deze bundel verkennen de auteurs het idee van de ‘open samenleving’ om vat te krijgen op deze nieuwe realiteit. De open samenleving naar het ideaal van Popper, waarin mensen de vrijheid hebben om hun mening uit te drukken, initiatief (...) te nemen, en elkaar tegen te spreken, wordt gezien als de grondslag voor vrijheid, welvaart, en vooruitgang. Deze bundel onderzoekt of de toegenomen openheid van markten de open samenleving als politiek ideaal dichterbij heeft gebracht. De auteurs werpen vanuit verschillende perspectieven een kritisch licht op de bedreigingen die voortvloeien uit mondiale markten en de toegenomen macht van ondernemingen. Ze stellen óók de vraag of het gedachtegoed van de open samenleving inspiratie kan bieden bij het tegengaan van die bedreigingen. Kunnen nieuwe vormen en interpretaties van ‘openheid’ worden gevonden, die tegenwicht bieden tegen de excessen van de vrijemarkteconomie? (shrink)

Paul Valéry is de dichter die zwijgt; de denker die weigert filosoof te zijn; de schrijver die de taal in staat van beschuldiging stelt; de expert die volhoudt een amateur te zijn; de mysticus die zijn heil zoekt bij de wiskunde; de stamelaar die aan een kwaal van precisie lijdt; de Narcissus die misschien toch liever Orpheus had willen zijn. Hij is de chroniqueur van het denken en de meester van de tegenspraak. Ik probeer me hem voor te stellen. Het (...) is 1894 en hij zit gebogen te schrijven in de schriftjes waarin hij elk ochtend 'entre la lampe et le soleil' zijn denken fileert, een project dat uitmondde in ca. 30.000 bladzijden weerbarstige onvoltooidheid: de Cahiers. (shrink)

Kunstmatige intelligentie (AI) en systemen die met machine learning (ML) werken, kunnen veel onderdelen van het medische besluitvormingsproces ondersteunen of vervangen. Ook zouden ze artsen kunnen helpen bij het omgaan met klinische, morele dilemma’s. AI/ML-beslissingen kunnen zo in de plaats komen van professionele beslissingen. We betogen dat dit belangrijke gevolgen heeft voor de relatie tussen een patiënt en de medische professie als instelling, en dat dit onvermijdelijk zal leiden tot uitholling van het institutionele vertrouwen in de geneeskunde.

Ziel des Beitrages ist die differenzierende Beschreibung des Projekts Cybersyn sowie die anschließende kritische Perspektivierung ausgewählter neokybernetischer Governance-Konzepte, die in den letzten Jahren verstärkt im Policy-Kontext diskutiert wurden. Die „Entscheidungsmaschine“ Stafford Beers, die der Management-Kybernetiker unter Salvador Allende in den frühen Siebzigern konzipierte, wird zumeist als Projekt eines technisch avancierten, ökonomischen Organisationskonzepts, eines „dritten Wegs“ beschrieben. Der Beitrag diskutiert die Grundkonzeption des „sozialistischen Internets“, seine fortschrittlichen, ökonomischen Ideen und Ästhetiken wie auch die Person Stafford Beer, legt den Fokus aber vor (...) allem auf ein eher selten beschriebenes Teilkonzept, namentlich „Cyberfolk“, eine Art binäres, affektives Echtzeit-Stimmungsbarometer der Bevölkerung zur Live-Bewertung von politischen Reden. In diesem Konnex werden gerade die demokratietheoretischen Implikationen von Cybersyn und seine Vorstellung „totaler Transparenz“ genauer untersucht. Im Anschluss wird expliziert, wie sich in unterschiedlichen gegenwärtigen Konzeptionen fluider Techno- bzw. technoider Expertokratien – von den „smart states“ Beth Novecks bis zur „direct technocracy“ Parag Khannas – die „Kybernetisierung des Politischen“ auch im digitalen Zeitalter – gewissermaßen unter umgekehrtem, d.h. neoliberalen Vorzeichen – revitalisiert und dabei sowohl problematische Partizipations- als auch Emanzipationskonzepte umreisst. Zu untersuchen sind in dieser Hinsicht so auch die reduktiven Aspekte der Beerschen letztlich feedbacklogischen Konzeption des Politischen. (shrink)

Milieufilosofisch Nederland wordt momenteel verdeeld door een controverse naar aanleiding vanrecente publicaties van de Wageningse filosofen Keulartz en Korthals. In dit artikel wil ik - aande hand van een analyse van het gebruik van het natuurbegrip bij Wim Zweers - laten zien dat Keulartz op een tot nu toe onderbelicht probleem wijst: het probleem van de veelheid vannatuurbeelden. Tegelijkertijd wil ik echter aantonen dat Keulartz' eigen, 'post-naturalistische' positie op een tegenspraak berust. Tenslotte geef ik aan hoe deze controverses zijn terug (...) tevoeren op een onvermijdelijke spanning in onze morele omgang met de natuur, en zoek ik naar een manier waarop deze spanning binnen de milieu-ethiek vruchtbaar kan worden gemaakt. (shrink)

Niettegenstaande de tendens van het failliet van het multiculturalisme is multiculturele dialoog niet weg te denken in een zich globaliserende wereld. Taylor, Gadamer, Honneth en Kymlicka hebben een bijdrage geleverd op het vlak van de erkenning van identiteit, respect en waardering van verschil. Wij voeren het argument aan dat bovenstaande auteurs niet ontsnappen aan het postmodernistisch dilemma van zelfautonomie en slachtofferschap. Dit komt doordat zij in hun rationale vertrekken van het afzonderlijke subject en deze situeren in een ruimte-tijd waarin de (...) tijd slechts een historische rol heeft en de ruimte geen actieve rol speelt. Tegenover deze uitvloeisels van het postmodern denken stellen wij het eco-communau-tarisme. Vanuit de vaststelling dat het individu denkt, spreek en handelt in de context van zijn taal en cultuur en dus vanuit zijn gemeenschap, situeren wij dit subject en de gemeenschap tevens in een particulier territorium of het ecotoop. Door middel van Hacking’s sociaal constructivisme, het Leibniziaanse meerwereldenbeeld en het biologische paradigma als nieuw denkkader, structureren wij de gemeenschap volgens een cyclisch en een lineair tijdverloop. Het cyclische waarborgt de traditie van een gemeenschap, het lineaire doet de gemeenschap evolueren naar een moreel betere toekomst en heeft een transcendent statuut. Het eco-communautarisme biedt het kader voor een kwalitatieve evolutie van individuen en gemeenschappen. Het normerend aspect hiervan is de pluriforme en multiculturele dialoog. (shrink)

Im Roman „Der Fremde“, dem Drama „Caligula“ und insbesondere dem Essay „Der Mythos des Sisyphos“ entwickelt Albert Camus eine erste Fassung einer „Logik des Absurden“. Die menschliche Existenz sei geprägt durch ein Spannungsverhältnis zwischen unserem Streben nach Sinn und einer dieses Streben fortwährend enttäuschenden Welt. Auf die Erkenntnis dieser Tatsache darf man Camus zufolge weder mit Selbstmord noch mit dem Aufgeben des Strebens nach Sinn reagieren. Vielmehr fordert er eine Haltung der beständigen Auflehnung. In meinem Artikel gehe ich der Frage (...) nach, wie schlüssig diese frühe „Logik des Absurden“ ist. Es wird sich zeigen, dass Camus’ Thesen in dem von ihm intendierten für alle Menschen gültigen und objektiven Sinn kaum haltbar sind. Ihr großes Potential entfalten sie erst, wenn man sie psychologisch wendet. Camus skizziert einen plausiblen Weg, wie wir trotz der beständigen Unerfülltheit unseres Strebens nach Sinn ein Leben in Glück und Würde führen können. (shrink)

Der Denkweg Hegels kann als ein Bildungsprozess von Einheitsbegriffen angesehen werden. Dieser Weg lässt sich in zwei Phasen einteilen: eine spekulative und eine vorspekulative Phase. Die These dieses Aufsatzes besteht darin, dass der Begriff der Einheit sich innerhalb beider Phasen jenes Denkweges entwickelte und dabei die gleichen allgemeinen Formen annimmt. Von daher kann der Weg dieses Denkens durch einen Doppel-Begriff, den der spekulativen und den der vorspekulativen Einheit, rekonstruiert werden. Im Blick auf das Ganze lässt sich also sagen, dass beide (...) Phasen am Ende durch die fundamentale Entscheidung Hegels eines „Eingreifens in das Leben der Menschen“ verbunden sind. Und die letzte Form der Einheit in der spekulativen Phase – die der absoluten Idee – wird dementsprechend eine gewisse aufgehobene Bewegung der Subjektivität und der Objektivität sein, an der sich die Einheit als Freiheit zeigt. (shrink)

Review of author of Risikogesellschaft. Auf dem Weg in eine andere Moderne (1986), Ulrich Beck. Five essays from Politik in der Risikogesellschaft (1990) and other titles (M. Hajer & M. Schwarz introd. eds.; transl. I. van der Aart).

Voor het eerst hebben jongeren onder de achttien in Duitsland en België deze maand gestemd, bij de Europese verkiezingen. Nederlandse leeftijdsgenoten hebben dit recht (nog) niet. Te beïnvloedbaar, ze kunnen nog niet verantwoord stemmen, klinkt het. Deze tegenwerpingen zijn oneerlijk. Ze gelden ook voor miljoenen anderen die al wel stemrecht hebben.

van Els, Paul. "Echo's van de Weg" (Echoes of the Dao). Dutch translation of Huainanzi chapter 12. Het Trage Vuur 40 (December 2007): 29–35.

Politiek filosofe en kritisch traditionaliste, onderzocht Afrikaanse orale literaire tradities op hun filosofische betekenis. Maakt zich sterk voor een authentieke Afrikaanse filosofie. Sophie Oluwoles ouders waren beiden afkomstig uit de staat Edo in het zuidwesten van Nigeria. Oluwole zelf werd geboren in het dorp Igbara Oke in de naburige staat Ondo, waar zij ook haar lagere en middelbare school doorliep. In 1964 trouwde zij met een eveneens Nigeriaanse wetenschapper. Ze vertrok nog in hetzelfde jaar naar Moskou, waar haar man een (...) baan kreeg aangeboden bij de Verenigde Naties. Vanwege taalproblemen vertrokken beiden na een jaar naar Duitsland, waar zij Duits studeerden aan de Universiteit in Keulen. Kort nadat zij in 1966 verhuisde naar de Verenigde Staten, scheidde Oluwole van haar man omdat deze haar verdere studies dwarsboomde. Oluwole keerde terug naar Nigeria waar zij aan de Universiteit van Lagos een studie filosofie begon. In de periode 1968-1970 doceerde Oluwole op een middelbare school in haar thuisstaat Ondo. Daarna keerde zij terug naar de universiteit van Lagos, waar zij werkzaam was als studentassistente en ondertussen afstudeerde. Oluwole werd als promovenda toegelaten op de universiteit van Ibadan. In 1984 behaalde zij als eerste student in sub-Sahara Afrika een doctorstitel in de filosofie. Hoewel Oluwoles filosofische carrière een aanvang nam met de studie van westerse meta-ethiek, besloot zij zich na het behalen van haar doctorstitel verder te ontwikkelen in de richting van de Afrikaanse filosofie. Zij doceerde filosofie aan de universiteit van Lagos, was decaan van deze universiteit en was voorzitter van de Nigeriaanse Vereniging voor Filosofie. Tegenwoordig is Oluwole actief als directeur van het Centrum voor Afrikaanse Cultuur en Ontwikkeling in Lagos, dat zich onder andere richt op de ontwikkeling van vrouwen in Afrika. (shrink)

Felix Maschewski und Anna-Verena Nosthoff untersuchen Facebook als Beispiel einer besonders eindringlichen Form „kybernetischer Gouvernementalität“ und nehmen das „soziale“ Netzwerk dazu als psychopolitisches System von Affekten und Aktivierungen in den Blick. Dabei analysieren sie v.a. die zugrundeliegende »Sozialphysik des Anstoßes« und ihre implizite kybernetische Logik, um den so forcierten (behavioristischen) Subjektbegriff zu beleuchten. In diesem Konnex wird nicht nur dargestellt, wie das gouvernementale Unternehmen qua feedbacklogischer Programmatik die Entscheidungen, das Verhalten oder gar die Wünsche seiner Nutzer_innen antizipiert und auf diese (...) Weise indirekt ‚regiert‘, sondern auch, welche Konsequenzen die konsumtive Plattformlogik für das Politische selbst zeitigt. Letztlich zeigt sich, dass digitale Apparaturen entgegen dem insb. im Silicon Valley populären Narrativ von einer technologischen Neutralität keineswegs bloße Mittel, sondern zuallererst Machtinstrumente sind. (shrink)

De moderne filosofie lijdt aan muziekvergetelheid. Opvallend is echter dat filosofen, wanneer ze toch aandacht schenken aan muziek, hun aandacht bij voorkeur op één bepaald genre richten, namelijk de opera. Filosofen zoals Søren Kierkegaard en Friedrich Nietzsche lieten hun gedachten over Don Giovanni, Parsifal en Carmen gaan, terwijl omgekeerd de filosofie van Arthur Schopenhauer de opera heeft beïnvloed via Wagner. Diens werk lijkt zich op het snijpunt van het grensverkeer tussen moderne filosofie en moderne muziek te bevinden. Het was zijn (...) ambitie de menselijke existentie en de menselijke geschiedenis in één panoramisch oeuvre te vatten, vanaf het primordiale begin tot en met de dramatische finale die ophanden leek: een catastrofale apotheose die een geheel nieuwe toekomst mogelijk zou maken. Dat is althans de verhaallijn van zijn meesterwerk Der Ring des Nibelungen. Aan het slot van Götterdämmerung lijkt zich een algehele verwoesting te hebben voltrokken: ‘Everything is destroyed and there is an enigmatic kind of hovering over the scene of destruction’ (Badiou 2010, p. 106), een ambivalente stemming van hoop en destructie zette Wagner op muziek. Voor Wagner is dan ook een hoofdrol in deze studie weggelegd: voor zijn muziektheoretische geschriften (waarin hij over een ‘muziek van de toekomst’ filosofeerde), maar meer nog voor de muzikale totaalkunstwerken die hij daadwerkelijk componeerde. (shrink)

Door de eeuwen heen hebben talloze vrouwen zich verdiept in een veel-heid aan filosofische thema’s, maar vaak zijn deze denkers onzichtbaar gebleven. Van de 17e-eeuwse filosofe Anna Maria van Schurman zullen sommigen wel hebben gehoord, maar wie kent haar tijdgenote Anne Conway? Uit de 20e eeuw is Hannah Arendt inmiddels wereldberoemd, maar de namen Susanne Langer, Gloria Anzaldúa en Werewere Liking zullen misschien alleen de specialisten bekend in de oren klinken. Vele vrouwelijke denkers waren uitgesloten van officiële onderwijsin-stellingen en namen (...) hun toevlucht tot andere vormen van filo so fie -beoefening, zoals briefwisselingen en essays. En dat levert een onschat-bare rijkdom aan filosofische bronnen op. In dit nieuwe standaardwerk worden 67 vrouwelijke denkers bij elkaar gebracht; van de Oudheid tot onze eeuw; van islamitische en katholieke mystica’s, een 18e-eeuwse Nederlandse logica tot een Nigeriaanse politiek filosofe. (shrink)

Dutch: Bij alle aandacht die er op dit moment is voor de aard van zingevingsvragen is de analogie tussen de betekenis van taal enerzijds en leven en werkelijkheid anderzijds wel opgemerkt, maar nog nergens uitvoerig doorgelicht. Marcel Sarot voorziet in dit gemis door een zorgvuldige analyse van de structurele overeenkomsten tussen verschillende theorieën over beide vormen van betekenis. Vervolgens past hij de gemaakte onderscheidingen toe in een weerlegging van de argumenten tegen de theïstische vorm van zingeving van Elmar D. Klemke (...) en Jaap van Heerden. -/- English: The question of the meaning of life is the subject of a lively scholarly debate both in the Netherlands and abroad. I concentrate on an aspect of this question that has often been mentioned but is still waiting for a careful treatment: the analogy between linguistic meaning and the meaning of life. With respect to linguistic meaning, I distinguish between two types of theories of meaning. According to the first type of theory words are names for concepts and hence also for the structural divisions of reality to which our concepts correspond, and the meaning of a word is the concept (or thing or class of things) to which it refers. According to the second type of theory, words are tools which we use to exercise conceptual skills, and the meaning of a word is the conceptual skill exercised with that word. Corresponding to these theories of linguistic meaning, I distinguish between two types of theories of the meaning of life. According to the first type of theory, externalism, the meaning of life is determined by its relation ("reference") to a transcendent primary determinant of meaning; it is therefore independent of the "use" we make of it. According to the second type of theory, internalism, the meaning of life is determined by the use we make of it: life cannot acquire meaning without our giving meaning to it. Just as the theory which construes words as tools does not imply that we cannot use words to refer to extra-linguistic objects, internalism does not imply that reality does not provide objective grounds upon which to build our meaning. Subjective internalists argue that there is no such ground and that man has to create his own meaning ex nihilo, but objective internalists, most theists among them, argue that there are such grounds. Finally I employ the distinctions made above in a counter-argument against the anti-theistic arguments of two subjective internalists, Jaap van Heerden and Elmar D. Klemke. I show that they mistakenly suppose that the theistic alternative has to be construed along externalist lines, whereas theists themselves construe their theory of meaning along objective internalist lines, which renders it much more plausible. (shrink)

Financiële technologische ontwikkeling, de zogeheten fintech, is hot en happening. De ontwikkelingen gaan snel maar leiden geregeld tot moreel kwetsbare praktijken. Een geautomatiseerd systeem de schuld geven van economische uitbuiting, uitsluiting en privacyschending is onzinnig. De auteurs gaan in op de vraag wat de rol van financiële ethiek (nog) is als de besluitvorming en gedragssturing bij en in het ontwerp van allerlei systemen (grotendeels) vooraf bepaald wordt. -/- Dit artikel is relevant voor financieel professionals die fintech vormgeven en/of gebruiken. Helaas (...) zijn er geen kant-en-klare oplossingen om moraliteit te programmeren. De auteurs roepen lezers daarom op om bij het managen van de nieuwe innovatiegolf te blijven streven naar vormen van goed bestuur en best practices. (shrink)

In this paper, I first outline the view developed in my recent book on the role of idealization in scientific understanding. I discuss how this view leads to the recognition of a number of kinds of variability among scientific representations, including variability introduced by the many different aims of scientific projects. I then argue that the role of idealization in securing understanding distances understanding from truth, but that this understanding nonetheless gives rise to scientific knowledge. This discussion will clarify how (...) my view relates to three other recent books on understanding by Henk de Regt, Catherine Elgin, and Kareem Khalifa. (shrink)

Einleitung 1 -/- Kritik des Positivismus: Realismus «Was kann ich wissen?» 1 Erklärung und Referenz (1973) 1 2 Sprache und Wirklichkeit (1975) 38 3 Was ist ‹Realismus›? (1975) 77 -/- Der dritte Weg: Interer Realismus statt metaphysischem Realismus oder Positivismus 4 Modelle und Wirklichkeit (1980) 112 5 Referenz und Wahrheit (1980) 159 6 Wie man zugleich interner Realist und transzendentaler Idealist sein kann (1980) 191 7 Warum es keine Fertigwelt gibt (1982) 218 -/- Auf des Messers Schneide: Interner Realismus und (...) Relativismus 8 Wozu die Philosophen? (1986) 259 9 Realismus mit menschlichem Antlitz (1988/90) 284 10 Irrealismus und Dekonstruktion (1992) 330 -/- Bibliographie der Schriften von Hilary Putnam 363 I Bücher 363 II Aufsätze, Vorträge und Vorlesungen 365 III Übersetzungen ins Deutsche 385 -/- Literaturverzeichnis 387 Register 413. (shrink)

Wie jedes Krankenhaus hat Charité ihre Geschichte, die mit dem Erlaß des preußischen Königs Friedrich I. vom 14. November 1709 zur Gründung von Lazareth-Häusern anfing, um der Ausbreitung der Pest entgegenzuwirken, wozu es allerdings in Berlin nie gekommen ist. Am 9. Januar 1727 verfügte König Friedrich Wilhelm I. die Umwandlung des vor dem Spandowischen Tor errichteten Lazareth in ein Hospital und nannte es „das Haus die Charité“ nach dem Vorbild von Hôpital de la Charité in Paris. -/- Das Wort und (...) der Begriff Charité ist wesentlich älter als das Krankenhaus. Das Französische charité ist äquivalent dem Englischen charity und dem Deutschen Barmherzigkeit, während ihre Ursprünge im Griechischen zu finden sind: χάρις bedeutet Gnade, Gunst, χαριτόω Gnade oder Gunst zeigen oder empfangen, favorisieren oder favorisiert werden, gnädig oder begnadet sein. Das Krankenhaus ist ein Ort der Gnade, welche den Kranken und Bedürftigen zusteht aufgrund allgemeiner Verpflichtung, seinen Nächsten so zu lieben wie sich selbst. Die Gunst und die Gnade zu erweisen heißt auch, sich zu erbarmen und mitleidig sein, eigenes Herz für fremdes Leid zu offnen. -/- Seit ihrer Gründung weichte Charité von diesem Grundgedanke mehrmals ab, was bisher in ihrer Geschichtsschreibung mehr oder weniger wahrheitsgetreu festgehalten wurde. Dieser Tradition des Festhaltens und der Wiedergabe der Wahrheit bin ich verpflichtet, weil offizielle Geschichtsschreibung erneut beginnt, von der Realität abzuweichen und die Tatsachen zu leugnen, die sowohl unzweifelhaft sind als auch unzweifelhaft würdig sind, erzählt zu werden, weil es dabei um die Frage des Auftrags der Charité geht. -/- Charité wurde gegründet, um das Unheil abzuwenden, dennoch war ihre Geschichte keine Heilsgeschichte, wie ich bereits feststellte. Das Unheil setzte sich im 21. Jahrhundert fort, was ich zu unterbinden suche. Einziges Heilmittel dagegen ist die Wahrheit, daran besteht kein Zweifel, und der Weg, um die Wahrheit zu erkennen, ist die Barmherzigkeit. (shrink)